Denetimli Serbestlik Çıktı

Son zamanlarda sıkça konuşulan denetimli serbestlik çıktı söylentisi kimisi için sayılı günlerin sonu kimisi için sevdiklerine kavuşabilmek için bir umut ışığı kimisi içinse yeni bir hayat yolunda açılan bembeyaz bir sayfa anlamına geliyor. Dolayısıyla uzunca bir süredir birçok kişinin aklını ''denetimli serbestlik çıktı mı?'', ''denetimli serbestlik kaç yıla çıktı?'', ''denetimli serbestlik kaç aya çıktı?'', ''denetimli serbestlik 2 yıla çıktı mı?'', ''denetimli serbestlik kaç yıl?'' gibi sorular kurcalamakta. Bu sorular karşısında kafa karışıklığına mahal vermemek adına önce denetimli serbestlik nedir sorusuna cevap vermek daha isabetli olacaktır. Öncelikle kısaca tanımlamak gerekirse denetimli serbestlik hükümlünün yasa tarafından belirlenen bir süre çerçevesinde sosyal hayata daha iyi entegre olabilmesi ve yakınlarından kopmaması için cezasının sosyal hayat içerisinde infaz edilmesine olanak tanıyan bir ceza infaz kurumudur. Tanımdan da anlaşılabileceği gibi denetimli serbestliğin temel amacı hükümlünün dış dünyadan ve ailesinden kopmamasını sağlayarak cezanın infazını gerçekleştirmektir.

Şüphesiz son yıllarda yargıda yaşanan bazı aksaklıkların bir sonucu olarak uzun yıllardır birçok cezaevi kapasitesinin çok üzerinde kişi sayısıyla işlevini yerine getirmeye çalışıyordu. Bu durumda hem çeşitli problemlere hem de hükümlü-hükümsüz birçok kişinin mağduriyetine yol açıyordu. Bu durum karşısında harekete geçen Adalet Bakanlığı, Meclis Başkanlığı'na daha önce sunulmuş olan torba kanuna iyi halli hükümlülerin lehine yeni bir madde ekledi. Adalet Bakanlığı'nın bu hamlesi denetimli serbestlikten yararlanma hakkına sahip iyi halli hükümlülerin denetimli serbestlik kanunundan yararlanabilme süresini 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatmayı amaçlıyor. Adalet Bakanlığı'nın bu hamlesinden önce denetimli serbestlik hakkında İnfaz Kanunu'na ''Denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazı'' adlı bir madde eklenmişti. Bu maddeye göre iyi halli hükümlünün bir yıl erken tahliye olmasının önü açılmış ancak bu durum bir takım şartlara bağlanmıştı. Buna göre hükümlü bir yıl erken tahliye olabilmek için en az 6 ay açık cezaevinde kalmış olmalı ya da açık cezaevine ayrılma hakkını kazanmış olması gerekiyordu. Bu şart önce 2013 yılında çıkan bir yasa ile 2015 yılına daha sonra Adalet Bakanlığı'nın az önce bahsettiğimiz hamlesiyle 2020 yılına ertelendi. Dolayısıyla infaz hakimliği 2020 yılına kadar 6 ay açık cezaevinde kalma şartını aramaksızın, tahliye edilmesine 1 yıl ya da daha az süre kalan iyi halli hükümlülerin koşullu salıverilme tarihine kadar olan cezalarını denetimli serbestlik haliyle çekmelerine karar verebilme yetkine sahip oldu. Böylece cezaevlerinin rahatlatılması suretiyle işlevlerini daha etkin bir şekilde yerine getirmeleri amaçlanıyor. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus denetimli serbestlikten her hükümlünün yararlanabileceği yanılgısıdır. Öncelikle denetimli serbestlikten yararlanabilmek için kişinin hükümlü olması yeterli değildir. Eğer kişi hükümlü olduğu halde henüz cezaevine girmemişse denetimli serbestlik yasasından yararlanamaz. Bunun hukuki sebebi sadece iyi halli hükümlülere denetimli serbestlik yasasından yararlanabilme hakkı tanınmış olmasıdır. Dolayısıyla her hükümlünün iyi halli olup olmadığının belirlenebilmesi için cezaevinde kalmış olması gerekmektedir. Hükümlünün iyi halli olduğuna karar verilirse cezaevi idaresi tarafından hazırlanan bu doğrultuda bir rapor kişinin denetimli serbestlik yasasından yararlanabilmesinin yolunu açar. Ancak cezaevinde kalan her hükümlü denetimli serbestlik yasasından yararlanamaz. Denetimli serbestlik yasasından yararlanma şartları hükümlünün davranışına, cezanın miktarına ve suçun niteliğine göre farklılık göstermektedir. Suçun niteliğinden kasıt kişinin şantaj suçu, tehdit suçu, online banka dolandırıcılığı gibi suçlar sebebiyle hükümlü olması değil kişinin açık cezaevine geçişi bakımından suçun mahiyetidir. Denetimli serbestlik yasasından yararlanmak isteyen hükümlü suçu özel bir durum teşkil etmiyorsa toplam cezasının onda biri tamamlandıktan sonra açık cezaevine geçer. Sonrasında denetimli serbestlik yasası uyarınca koşullu salıverilme tarihine 1 yıl kala şartlı tahliye edilir.