Açık Cezaevine Geçiş Şartları

Öncelikle açık cezaevi cezasının belirli bir kısmı kapalı cezaevinde infaz edilmiş olan hükümlünün iyi halli olması durumunda topluma yeniden entegre edilebilmesi adına uygulanan bir ceza yöntemidir. Açık cezaevi konseptinin amaçları dikkate alındığında denetimli serbestlik uygulamasına oldukça benzer olduğu görülmektedir. Açık cezaevinde hükümlüler belirli iş kollarında eğitim görerek hem kendilerini geliştirme hem çalışma hem de topluma yeniden adapte olabilme fırsatlarını yakalamalarının yanında belli bir süre sonra öngörülen aralıklarla ailelerini ziyaret edebilirler. Böylece toplumun temel yapısı olan aile kurumu da ceza uygulamasından daha az etkilenmiş olur. Açık cezaevi uygulaması her hükümlüye uygulanamayacağı gibi belli başlı şartlara tabidir. Bu ceza uygulaması açık cezaevine ayrılma yönetmeliği tarafından düzenlenmiştir. 

Açık Cezaevine Ayrılma Yönetmeliği

                  Öncelikle ülkemizdeki ceza infaz kurumlarındaki yetersizlik sebebiyle kanun koyucu denetimli serbestlik ve açık cezaevi gibi alternatif ceza uygulamalarına sık sık başvurmakta ve bu doğrultuda yeni düzenlemeler yapmaktadır. Bu nedenle 2015 yılında açık cezaevine ayrılma yönetmeliğinde değişiklik yapılarak mahkumlara biz dizi yeni haklar verilmiş ve bu yolla da ceza infaz kurumlarının rahatlatılması ve daha işlevsel bir hale getirilmesi amaçlanmıştır. Ciddi sayılabilecek bir takım değişikliklerden sonra açık cezaevine geçiş hakkı daha esnek bir yapıya bürünmüştür denilebilir. Peki buradan hareketle açık cezaevine kimler girer? Terör suçları, örgütlü suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar hariç olmak üzere kasıtlı suçlardan 3 yıl ya da daha az hapis cezasına mahkum olan hükümlüler doğrudan açık cezaevine geçiş hakkına sahiptirler. Buna ek olarak, taksirli suçlardan 5 yıl veya altında ceza almış olan mahkumlar da doğrudan açık cezaevine geçiş hakkına sahiptir. Ayrıca nafaka borcunu ödememe ve borç taahhüdünü yerine getirmeme sebebiyle tazyik hapsine mahkum olan hükümlüler de doğrudan açık cezaevine geçiş yapabilirler. Buna ek olarak, tazyik hapsine benzer bir durum olarak görülen adli para cezasının ödenmemesi sebebiyle hapis cezasına mahkum olan hükümlüler de cezalarını açık cezaevinde çekerler. Açık cezaevine kimler girer sorusuna daha iyi cevap verebilmek adına kapalı cezaevinden açık cezaevine geçiş şartlarının irdelenmesi faydalı olacaktır.

Kapalı Cezaevinden Açık Cezaevine Geçiş Şartları
       

          Ülkemizdeki kapalı ceza kurumlarının yetersizliği sebebiyle örtülü af söylentilerinin ayyuka çıktığı bir dönemdeyiz. İşte aynı sebeplerle kapalı cezaevinden açık cezaevine geçiş yönetmeliği 2015 yılında ciddi anlamda değişikliğe uğramıştır. Bu değişiklikleri örtülü af ya da denetimli serbestlik olarak nitelendirmek yanlış olacaktır. Söz konusu değişiklik mahkumların haklarını arttırmak suretiyle hem ceza kurumlarını rahatlatmayı hem de mahkumların topluma kazandırılmasını hedeflemektedir demek daha isabetli olacaktır. Örneğin önceki yönetmeliğe göre toplam cezasının 1/5'ini kapalı ceza kurumlarında çeken ve iyi halli olan hükümlüler koşullu salıverilmelerine 6 yıl ya da daha az süre kalması durumunda açık ceza kurumuna ayrılma hakkına sahipti. Ancak kapalı cezaevinden açık cezaevine geçiş yönetmeliği 2015 yılında yapılan değişiklik sonrasında mahkumların haklarını genişletmiştir. Kapalı cezaevinden açık cezaevine geçiş şartları 2014 yılında daha katıyken 2015 yılındaki değişiklikle beraber daha çok mahkumu ilgilendiren, daha ulaşılabilir ve daha esnek bir yapıya kavuşmuştur. Bu değişikliğe göre yeni yönetmelik toplam cezalarının 1/10'unu kapalı ceza kurumlarında çekmiş olan mahkumların iyi halli olmaları ve koşullu salıverilme tarihlerine 7 yıl ya da daha az süre kalması durumunda cezanın kalanının açık ceza kurumlarında infaz edilebileceğini öngörmektedir. Buna ek olarak, cezası bir kapalı ceza kurumunun yüksek güvenlikli bir bölümünde ya da yüksek güvenlikli cezaevinde infaz edilmekte olan hükümlünün iyi halli olması, cezasının üçte birini bu ceza infaz kurumlarında çekmiş olması ve koşullu salıverilme süresine 3 yıl ya da daha az süre kalmış olması durumunda kapalı cezaevinden açık cezaevine geçiş şartları oluşmuş demektir. 
      
           Birçok suçtan hüküm giymiş mahkumların öngörülen şartları sağlamaları durumunda kapalı cezaevinden açık cezaevine geçiş hakkı bulunmaktadır. Fakat öyle suçlar vardır ki hüküm giyen mahkumların açık cezaevine geçiş ihtimalini ortadan kaldırırlar. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum olan hükümlülerin açık cezaevine geçiş hakları yoktur. Ayrıca 2. kez aynı suçtan hüküm giymiş olan mahkumların açık cezaevine geçiş hakları bulunmamaktadır. Bununla beraber, siyasi suçlar nedeniyle mahkum olan hükümlülerin açık cezaevine geçiş hakları yoktur. Bu duruma ek olarak, koşullu salıverilme hükümleri doğrultusunda hakkında koşullu salıverilme kararı geri alınan hükümlülerin cezalarının tamamını kapalı ceza infaz kurumlarında çekmeleri öngörülmektedir. Ayrıca cezaevinde cezası infaz edilirken başka bir suç işlemiş olan mahkumlar açık cezaevine geçiş şartlarına sahip olsalar bile sonradan işledikleri suçun cezasını çekene kadar açık cezaevine geçiş haklarını kullanamazlar. 
         
          Bütün bu şartları bir kenara bırakacak olursak şartların hepsi sağlanıyor olsa bile nihai kararı yani açık cezaevine geçiş kararını idare ve gözlem kurulu vermektedir. Yani şartların hepsi tamam olsa bile idare ve gözlem kurulu tarafından açık cezaevine geçişleri uygun görülmeyen mahkumlar bu haklarını kullanmaktan mahrum kalabilirler. Ancak şartların sağlanması durumunda idare ve gözlem kuruluna itiraz yolu açıktır.