Online Banka Dolandırıcılığı Cezası

Teknolojinin hayatımızın her alanında kullanıldığı günümüzde alışverişten para transferine her türlü parasal işlem online olarak yapılmaktadır. Her ne kadar para transferini yapan bankalar birçok önlem alsa da internet üzerinden gerçekleşen dolandırıcılık suçu halen gerçekleşmektedir.

Tanım

     Öncelikle bir suçun Online dolandırıcılık olarak tanımlanabilmesi için suçu işleyen gerçek kişinin herhangi bir gerçek kişi ile yüzyüze temasa geçmeksizin çeşitli vasıtaları kullanarak gerçek kişileri aldatmak suretiyle karşı tarafı zarara uğratması ve dolayısıyla kendisine haksız bir kazanç sağlamış olması gerekir.

    Online dolandırıcılık suçları arasında en yaygın görülen suç hiç şüphesiz kredi kartı dolandırıcılığıdır. Bu suçu daha iyi anlayabilmek için kredi kartı dolandırıcılığının ne şekillerde yapıldığını bilmek daha faydalı olacaktır.

Kredi Kartı Dolandırıcılığı Yöntemleri

1) Çalıntı/Kayıp Kartlar: Kaybedilmiş olup dolandırıcıların eline geçen ya da doğrudan dolandırıcılar tarafından çalınan kredi kartlarının, alışveriş icin imza ve kimlik zorunluluğu bulunmayan işyerlerinden (özellikle internet üzerindeki bazı sitelerden) alışveriş yaparak haksız kazanç sağlamak suretiyle kart sahibini mağdur etmesidir. Bu durumda kart sahibinin kartı kaybettiğini farkettikten sonra en kısa zamanda söz konusu kartla bağlantısı olan bankayla temasa geçerek kartın iptalini talep etmesi gerekmektedir.

  2) Hesabı Yönlendirme: Kart sahibinin kredi kartı bilgilerini ve kimlik bilgilerini öğrenen dolandırıcıların bankayla temasa geçerek kaybolma bahanesiyle kendi adresine yeni bir kart istemesi ve sonrasında bu kartı kullanmasıdır.

  3) İnternet Üzerinden Mal Siparişi: Bir şirkete ait elektronik güvenlik sistemini aşarak şifreleri ve kişisel bilgileri aşan dolandırıcıların bu bilgileri kullanarak internet üzerinden alışveriş yapmasıdır.

  4) ATM Dolandırıcılığı: ATM'YE müşteri gelmeden önce ATM'nin kart haznesine bir cihaz yerleştiren dolandırıcı müşteri işlem yapmaya çalışırken kartı sıkışınca yardım bahanesiyle kart şifresini öğrenerek müşteri gittikten sonra kartı kullanmasıdır.

  5) Kart Kopyalama: Dolandırıcıların  ATM'ye önceden yerleştirdikleri bir cihaz vasıtasıyla o ATM'de kartlı işlem yapan kişilerin kredi kartı bilgilerini elegecirerek, sahte bir karta bu bilgileri işlemek  suretiyle oluşturdukları kredi kartlarını kullanmasıdır.

  6) Kart Şeridi Sahteciliği: Dolandırıcının kendine ait olan kredi kartındaki şerit bilgileri bölümünü sildikten sonra başkasına ait bir kredi kartı bilgilerini encoder cihazıyla çalarak bu bilgileri kendi kartının şerit bilgisi bölümüne yüklemesi ve sonrasında kartı kullanmasıdır.

  7) Sahte Kartlar: Önceden sahte kredi kartı basan dolandırıların sonrasında encoder cihazıyla başkasına ait kredi kartı bilgilerini çalarak bu sahte kartlara yüklemesidir.

  8) Değiştirilmiş Kartlar: Dolandırıcının kendisine ait veya herhangi bir yolla ele geçirdiği bir kredi kartının üzerindeki bilgileri ütüleme yöntemiyle sildikten sonra başkasına ait bir kredi kartının bilgileri elindeki karta yüklemesidir.

  9) Boş Plastik Şeklindeki Kartlar: Dolandırıcı kredi kartı boyutundaki plastiklere başkasına ait kart numaralarını bastıktan sonra bir işyerine giderek sanki alışveriş yapmış gibi imprinter cihazına plastiği okutuyor. Sonrasında işyerinin de yardımıyla bir satış belgesi düzenleniyor. İşyerinin de yardımı bulunan bu dolandırıcılığın son aşaması olarak alışveriş belgesinde yeralan tutar bankadan tahsil ediliyor.

  10) Ele Geçmeyen Kartlar: Müşterinin talebiyle banka tarafından müşteriye yollanan kartların başkası tarafından ele geçirilerek kullanılmasıdır. Bu dolandırıcılık sahte kimlik belgeleriyle banka şubesinden başkası adına kredi kartı alınarak ta yapılabiliyor.

Kredi Kartı Dolandırıcılığının Hukuktaki Yeri
        Online banka dolandırıcılığının en yaygın görülen şekli olan kredi kartı dolandırıcılığı Türk Ceza Kanunu'nda 245. Madde'de yeralmaktadır.

TCK Madde 245

1) Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun ele geçiren veya elinde bulunduran kimse, kart sahibinin veya kartın kendisine verilmesi gereken kişinin rızası olmaksızın bunu kullanarak veya kullandırtarak kendisine veya başkasına yarar sağlarsa, üç yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Başkalarına ait banka hesaplarıyla ilişkilendirilerek sahte banka veya kredi kartı üreten, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(3) Sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılan bir banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Online banka dolandırıcılığı 2
(4) Birinci fıkrada yer alan suçun;

a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,

b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın,

c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin,

Zararına olarak işlenmesi hâlinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.

(5) (Ek: 6/12/2006 – 5560/11 md.) Birinci fıkra kapsamına giren fiillerle ilgili olarak bu Kanunun malvarlığına karşı suçlara ilişkin etkin pişmanlık hükümleri uygulanır.

Suçun Oluşma Durumları
 
   A)Başkasına Ait Olan Kredi  Kartının Kullanılması/Kullandırılması  (Madde 245-1)

   Başkasına ait bir kredi kartını veya bir banka kartını her ne sebeple olursa olsun elinde bulunduran kişinin sözkonusu kartı  kart sahibinin izni olmaksızın kullanımı suç teşkil etmektedir. Suçun subut bulduğu durumlarda izinsiz kullanımın nedenine bakılmaksızın adlî işlem başlatılır. 245. Madde'nin 1. Fıkrası'nda yeralan kredi kartı ifadesi her ne kadar fiziksel bir kart olarak ta yorumlanmaya açık olsa da Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu'nda yeralan kredi kartı tanımı hem kredi kartının fiziksel olarak bütününü hem de kartın üzerinde yeralan bilgileri kapsamaktadır. Bu nedenle failin kredi kartını bütün olarak elegecirmeyip sadece üzerindeki bilgileri kullanmak suretiyle kendine haksız kazanç sağladığı durumlar da suç teşkil etmektedir. Ayrıca kanun dikkatli okunduğunda failin kendisine değil bir başkasına haksız kazanç sağladığı durumlarda da aynı suç sözkonusudur. Çünkü kanunda kullanmak ve kullandırmak ifadesi yeralmaktadır.  

   Başkasına ait kredi kartını veya banka kartını kişinin rızası olmaksızın kullanmanın cezası 3 ila 6 yıla kadar hapis ve ayrıca 5000 güne kadar adlî para cezasıdır.

   B) Sahte Bir Kredi Kartının Üretilmesi Devredilmesi Satılması Satın Alınması
 
      Türk Ceza Kanunu'nda 245. Madde'nin 2. Fıkrası'nda yeralan suçun tanımı başkasına ait olan bir banka hesabıyla iliskilendirerek sahte kredi kartı veya banka kartı üretmek devretmek satmak satın almak kabul etmek şeklindedir. Yani suçun oluşabilmesi için ortada gerçek bir hesapla ilişkilendirilmiş bir kredi kartı veya banka kartının olması gerekmektedir. Ve suçun oluşması için sözkonusu kredi veya banka kartının kullanılmış olması gerekmemektedir. Zaten sözkonusu kartların kullanımı bu suça ek olarak Madde 245 3. Fıkra'da belirtilen sahte veya üzerinde sahtecilik yapılan kredi veya banka kartının kullanımından doğacak bir suçun oluşumuna da neden olmaktadır.

      Türk Ceza Kanunu'nda 245. Madde'nin 2. Fıkrası'nda yeralan suçun cezası 3 ila 7 yıla kadar hapis ve 10000 güne kadar adlî para cezasıdır.

    C) Sahte Bir Banka veya Kredi Kartının Kullanılması

      Türk Ceza Kanunu'nun 245. Maddesi'nin 3. Fıkrası'nda yeralan suç tanımı, kişinin sahte veya üzerinde sahtecilik yapılan bir kredi veya banka kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlaması suçtur şeklindedir. Burada belirtilen suçun oluşabilmesi için ortada kullanılmış sahte bir kredi veya banka kartının olması gerekmektedir. Kisinin bir başkasına haksız kazanç sağladığı durumlar da suç teşkil etmektedir. Bunun yanında sahte bir banka veya kredi kartının üretilmesi, satılması, devredilmesi, satın alınması, kabul edilmesi 245. Madde'nin 2. Fıkrası'nda yeralan ayrı bir suç kapsamına gitmektedir.

     Sahte veya üzerinde sahtecilik yapılan bir kredi veya banka kartının kullanılması yoluyla haksız kazanç sağlamanın cezası, fiilin daha ağır bir ceza gerektirmediği  durumlarda 4 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası ve 5000 güne kadar adlî para cezasıdır.

     D) Ceza Gerektirmeyen Durumlar

     Kanun koyucu Türk Ceza Kanunu'nun 245. Maddesi'nin 4. Fıkrası'nda aynı maddenin 1. Fıkrası'na atıfta bulunarak 1. Fıkra'da belirtilen kişilerin 1. Fıkra'da yeralan suçlardan fail olması durumunda herhangi bir suçtan söz edilemeyeceğini vurgulamaktadır. Durumu daha iyi anlayabilmek için sözkonusu kanun maddesinin 4. Fıkrasına bakmak faydalı olacaktır.

(4) Birinci fıkrada yer alan suçun;

a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,

b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın,

c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin,

Zararına olarak işlenmesi hâlinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.


Mert Güdücüoğlu

Bilişim Suçlarında Hacking

Hayatın her alanında kullanılan bilginin elektronik cihazlar vasıtasıyla işlenmesi olarak tanımlayabileceğimiz bilişim kavramı özellikle internet Çağı olarak nitelendirdiğimiz içinde bulunduğumuz dönemde sık sık karşımıza çıkan bir unsur haline gelmiştir. Dolayısıyla hayatımızın her alanına yön veren hukuk olgusunun bilişim kavramından uzak kalması düşünülemez. İşte tam da bu noktada bilişim suçları kavramı karşımıza çıkmaktadır bilişim suçları her ne kadar halk arasında bilgisayar suçları ya da iletişim suçları olarak bilinse de bu kavram kesinlikle çok daha geniş kapsamlı bir olgudur. Çünkü bilişim kavramı sadece bilgisayar olarak değerlendirilemez. Bilişim kavramı bilginin islenebildiği her türlü cihazı kapsar. Dolayısıyla bilişim suçları da bu bağlamda ele alınmalıdır. Buradan hareketle bilişim suçları herhangi bir teknoloji kullanılarak bir kişiye ya da kuruma ait sisteme zarar vermek şeklinde tanımlanabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, suç teşkil eden fiilin bilişim suçu olarak nitelendirilebilmesi  icin teknoloji kullanılarak yapılmış olması gerekliliğidir.

Bilişim Suçlarının TCK'daki Yeri:

Herhangi bir teknoloji kullanılarak bir kişiye ya da kuruma ait çağdaş iletişim sistemleri içerisindeki verileri kanuni olmayan yollarla ele geçirmek kullanılmaz hale getirmek değiştirmek ya da yoketmek olarak tanımlanan bilişim suçları TCK'da yeralan 243. 244. ve  245. maddelerde detaylı olarak tanımlanmaktadır:

Bilişim Sistemine Girmek
Madde 243- (1) Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren ve orada kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir.

(2) Yukarıdaki fıkrada tanımlanan fiillerin bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir.

(3) Bu fiil nedeniyle sistemin içerdiği veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Sistemdeki Bilgileri Yok Etmek veya Değiştirmek
Madde 244- (1) Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Bir bilişim sistemindeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Bu fiillerin bir banka veya kredi kurumuna ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemi üzerinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(4) Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan fiillerin işlenmesi suretiyle kişinin kendisinin veya başkasının yararına haksız bir çıkar sağlamasının başka bir suç oluşturmaması halinde, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.

Banka Hesaplarının veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması 
Madde 245 – (Değişik: 29/6/2005 – 5377/27 md.)
             (1) Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun ele geçiren veya elinde bulunduran kimse, kart sahibinin veya kartın kendisine verilmesi gereken kişinin rızası olmaksızın bunu kullanarak veya kullandırtarak kendisine veya başkasına yarar sağlarsa, üç yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
             (2) Başkalarına ait banka hesaplarıyla ilişkilendirilerek sahte banka veya kredi kartı üreten, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
             (3) Sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılan bir banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(4) Birinci fıkrada yer alan suçun;
             a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,
             b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın,
             c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin,
             Zararına olarak işlenmesi hâlinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.
             (5) (Ek: 6/12/2006 – 5560/11 md.) Birinci fıkra kapsamına giren fiillerle ilgili olarak bu Kanunun malvarlığına karşı suçlara ilişkin etkin pişmanlık hükümleri uygulanır.

Mert Güdücüoğlu

İnternette Servis Sağlayıcı Yer Sağlayıcı ve İçerik Sağlayıcı Sorumlulukları

Yaklaşık yarım asır önce askeri amaçlarla geliştirilen sonrasında sadece bir kesime özel kalan, günümüzde ise hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen internet hayatımızın her alanına girmiştir. Bu sebeple tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de "geleneksel" hukukun güncellenmesi bir zorunluluk haline gelmiştir. Çünkü hayatımızın her alanını düzenleyen hukukun, hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelen internetten ayrı düşünülmesi mümkün değildir. Tanım olarak kimseye ait olmayan, kimse tarafından denetlenmeyen bir iletişim sistemi olan internetin, bir denetim altına alınması ve hukuka tabi olması gerekmektedir. Özellikle 5651 Sayılı İnternet Kanunundan sonra gerek yazılı medyada gerek görsel medyada sık sık karşılaştığımız kavramsal olarak hemen hemen herkesin bildiği ancak hukuki hak ve sorumlulukları noktasında halen belirsizlikleri barındıran İnternet Servis Sağlayıcı (İSS) İnternet içerik saglayici ve internet yer sağlayıcı kavramlarının tüm detaylarıyla bilinmesi faydalı olacaktır.

İNTERNET SERVİS SAĞLAYICI (İSS) KAVRAMI
   Tanım olarak kendi bilgisayarlarını kullanarak gerçek veya tüzel kişilerin belirli bir ücret karşılığında internete erişimini sağlayan kuruluşlardır. İSS'ler genelde ticari kuruluşlardır. Ve internetin bir kısmının ya da tamamının sahibi değillerdir. Sadece internet erişiminde bir kapı görevi görürler.

İnternet servis sağlayıcının hukuktaki yeri nedir?

Öncelikle sınırsız bir bilgi akışına ev sahipliği yapan internet ortamında İSS'lerin tam bir denetim yaparak suç unsuru barındıran içerikleri anında kaldirabilmesi teknik olarak mümkün değildir. Her ne kadar internetteki içerik akışı İSS'lerin üzerinden gerçekleşiyor olsa da internetteki sınırsız sayıda mesaj, resim, video, ses kaydı, grafik, metin gibi birçok içeriğin İSS'ler tarafından denetlenmesi ve suç unsuru içerenlerin kaldırılması mümkün değildir. Buradan hareketle İSS'lerin suç teşkil eden bir içeriği anında kaldırması gibi bir hukuki sorumluluğu yoktur diyebiliriz. İçeriğin suç teşkil edip etmediğine yargı karar verir, sonrasında bu kararı İSS'lere bildirerek kaldırılmasını talep eder. İşte ISS'lerin hukuki sorumlulugu bu aşamada başlar.  Yani suçun yargı tarafından onaylanması ve İSS'lere bildirilmesi sonrasında İSS'lerin hukuki sorumluluğu başlar. Bu noktadan sonra suç teşkil eden içerik tanımlanmıştır. Ve bu durumda İSS'lerin sözkonusu içeriği kaldırması gerekmektedir. İSS'lerin bu yükümlülüğü 5651 Sayılı Kanunun 6 ıncı maddesinde belirtilmiştir:

MAD­DE 6- (1) Eri­şim sağ­la­yı­cı;
a) Her­han­gi bir kul­la­nı­cı­sı­nın ya­yın­la­dı­ğı hu­ku­ka ay­kı­rı içe­rik­ten, bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ne uy­gun ola­rak ha­ber­dar edil­me­si ha­lin­de ve tek­nik ola­rak en­gel­le­me im­kânı bu­lun­du­ğu öl­çü­de eri­şi­mi en­gel­le­mek­le,
b) Sağ­la­dı­ğı hiz­met­le­re iliş­kin, yö­net­me­lik­te be­lir­ti­len tra­fik bil­gi­le­ri­ni al­tı ay­dan az ve iki yıl­dan faz­la ol­ma­mak üze­re yö­net­me­lik­te be­lir­le­ne­cek sü­re ka­dar sak­la­mak­la ve bu bil­gi­le­rin doğ­ru­lu­ğu­nu, bü­tün­lü­ğü­nü ve giz­li­li­ği­ni sağ­la­mak­la,
c) Fa­ali­ye­ti­ne son ve­re­ce­ği ta­rih­ten en az üç ay ön­ce du­ru­mu Ku­ru­ma, içe­rik sağ­la­yı­cı­la­rı­na ve müş­te­ri­le­ri­ne bil­dir­mek ve tra­fik bil­gi­le­ri­ne iliş­kin ka­yıt­la­rı yö­net­me­lik­te be­lir­ti­len esas ve usûl­le­re uy­gun ola­rak Ku­ru­ma tes­lim et­mek­le,
yü­küm­lü­dür.

(2) Eri­şim sağ­la­yı­cı, ken­di­si ara­cı­lı­ğıy­la eri­şi­len bil­gi­le­rin içe­rik­le­ri­nin hu­ku­ka ay­kı­rı olup ol­ma­dık­la­rı­nı ve so­rum­lu­lu­ğu ge­rek­ti­rip ge­rek­tir­me­di­ği­ni kon­trol et­mek­le yü­küm­lü de­ğil­dir.
(3) Bi­rin­ci fık­ra­nın (b) ve (c) bent­le­rin­de yer alan yü­küm­lü­lük­ler­den bi­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­me­yen eri­şim sağ­la­yı­cı­sı­na Baş­kan­lık ta­ra­fın­dan on­bin Ye­ni Türk Li­ra­sın­dan el­li­bin Ye­ni Türk Li­ra­sı­na ka­dar ida­rî pa­ra ce­za­sı ve­ri­lir.

İÇERİK SAĞLAYICI KAVRAMI

    Kanunda internet ortamı üzerindeki her türlü veriyi üreten değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanan içerik sağlayıcılar özellikle günümüzde ikinci nesil web sitelerinin de yaygınlaşmasıyla beraber oldukça geniş bir kavram haline gelmiştir. Bu bakımdan bu kavramın tam olarak bilinmesi faydalı olacaktır. Örneğin bir firma kendine ait bir internet sitesi acarak bu site üzerinden hizmet vermeye başlarsa sözkonusu sitedeki içerikler bakımından içerik üreticidir. Veya bir kişi kendine ait blogunda yazdığı yazılar açısından içerik üreticisidir. Bunun yanında internet üzerindeki, özellikle ikinci nesil internet sitelerinde yorum yapan, resim, video, müzik vb içerikleri paylaşan kişiler de bu paylaşımları açısından içerik sağlayıcıdırlar. Bu noktada kavram karmaşasına sebep olan konulardan bir tanesi herhangi bir site sahibinin hem içerik sağlayıcı hem de yer sağlayıcı olmasıdır. Örneğin bir forum sitesinin sahibi, sitesinde başka insanların içerik paylaşması sebebiyle yer sağlayıcı olarak tanımlanır. Bunun yanında kendi sitesinde bir içerik paylaşımında bulunursa aynı zamanda içerik sağlayıcı da olmuş olur. Bu örnekten yola çıkarak bile içerik saglayici ve yer sağlayıcı kavramlarının ne kadar karıştırılabileceği görülmektedir.

   HUKUKTA İÇERİK SAĞLAYICININ YERİ

    Kanunda internet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla herhangi bir kimse internet ortamında bir yorum, bir resim vb bir paylaşım yaptığı anda içerik sağlayıcı olarak tanımlanır. Burada tartışılan kavram kullanıcıların içerik sağlayıcı olup olmadıklarıdır. Kanunda yeralan tanım itibariyle kullanıcılar, internet ortamı üzerinde herhangi bir veriyi üretirler, değiştirirler ancak sağlamalazlar. Dolayısıyla kullanıcılar içerik sağlayıcı olamazlar şeklinde düşünülebilir. Ancak mevcut yargı kararları düşünüldüğünde bu görüşe katılmak kesinlikle mümkün değildir. Dolayısıyla 5651 sayılı Kanunda yeralan içerik sağlayıcı tanımında bulunan "sağlayan" ifadesiyle kanun koyucunun kastetmek istediğinin bir bilgiyi veya veriyi, bir yer sağlayıcı vasıtasıyla paylaşmak olduğu açıkça görülmektedir. Buradan hareketle daha önce de belirtildiği gibi internet üzerindeki her içerik paylaşan kişi, içerik sağlayıcı olarak tanımlanır. Dolayısıyla kullanıcılar da içerik sağlayıcı olarak tanımlanmaktadır. Hukuki olarak içerik sağlayıcı kendi içeriğinden sorumludur. Bir içerik sağlayıcının internet ortamına sunduğu veri herhangi bir suç teşkil ediyorsa bu sadece söz konusu içerik sağlayıcıyı bağlar. Bu durum 5651 Sayılı Kanunun 4. Maddesinde açıkça belirtilmiştir: "İçerik sağlayıcı, internet ortamında kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur."  Dolayısıyla yer sağlayıcılar, kendi sitelerindeki içerik sağlayıcıların oluşturdukları içerikten sorumlu değillerdir. Örneğin bir içerik sağlayıcı bir kişiye internet ortamında hakaret ederse yer sağlayıcı değil içerik sağlayıcı suç işlemiş demektir. Ayrıca günümüzde çok sık görülen bir diğer durum ise internet ortamının gerçek hayattan bağımsız olarak düşünülmesi sebebiyle internet ortamında herhangi bir yaptırım olmayacağının zannedilmesidir. Bu yanılgı sonucu internet ortamında bazı durumlarda gerçek hayattan daha ağır yatırımlarla karşılaşmak mümkündür. Örneğin bir insana internet üzerinden hakaret etmek ve dışarıda hakaret etmek arasında ciddi bir fark vardır. Çoğu zaman internet üzerindeki hakaretler daha ağır yaptırımlar getirmektedir. Bunun başlıca sebepleri de internet ortamında işlenen suçların daha somut kanıtlara sahip olması ve suç teşkil eden fiilin daha çok kişiye ulaşmasıdır.

YER SAĞLAYICI KAVRAMI

"Hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişiler" olarak tanımlanan yer sağlayıcılar genellikle site sahipleri için kullanılan bir tanımdır. Örneğin bir kişi başkalarının resim, video, yorum vb içerikler paylaşarak içerik ürettiği bir sitenin sahibiyse yer sağlayıcı olarak tanımlanır.

YER SAĞLAYICININ HUKUKTAKİ YERİ

   İnternet ortamında her ne kadar içerik üretici, hukuki anlamda kendi içeriğinden sorumlu olsa da yer sağlayıcının da hukuki anlamda belli başlı sorumlulukları vardır. Bu sorumlulukları daha iyi anlayabilmek için öncelikle yer sağlayıcının sorumlu olmadığı durumların bilinmesi faydalı olacaktır. Öncelikle 5651 Sayılı Kanuna göre  yer sağlayıcı, hizmet verdiği içerik sağlayıcıların suç teşkil eden içeriklerinden sorumlu tutulamaz. 5651 Sayılı Kanunun 5. Maddesinde bu durumdan bahsedilmektedir: "Yer sağlayıcı, yer sağladığı içeriği kontrol etmek veya hukuka aykırı bir faaliyetin söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü değildir." Bunun yanında yer sağlayıcının hukuki olarak sorumlu olduğu durumlar da vardır. Bir içerik sağlayıcı, suç teşkil eden bir içeriği bir yer sağlayıcı vasıtasıyla yayınlamışsa ve olay yargıya intikal ettikten sonra durum yargı tarafından yer sağlayıcıya bildirilmişse yer sağlayıcının hukuki sorumluluğu başlar. Bu durumda yer sağlayıcı içeriği kaldırmakla yükümlüdür. Bu hukuki sorumluluk 5651 Sayılı Kanunun 5. Maddesinde net bir biçimde ortaya konmuştur. "Yer sağlayıcı, yer sağladığı hukuka aykırı içerikten, ceza sorumluluğu ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla, bu Kanunun 8 inci ve 9 uncu maddelerine göre haberdar edilmesi halinde ve teknik olarak imkân bulunduğu ölçüde hukuka aykırı içeriği yayından kaldırmakla yükümlüdür." Kısacası yer sağlayıcı yargının kendisine bildirdiği hukuka aykırı içerikleri kaldırmakla yükümlüdür. Buna ek olarak yargının talep etmesi durumunda yer sağlayıcı trafik bilgilerini de paylaşmakla yükümlüdür. Yani istenmesi durumunda yer sağlayıcı, hukuka aykırı içerik yayınlayan içerik sağlayıcıya ait IP adresi, erişim tarihleri gibi bilgileri paylaşmak zorundadır.

Mert Güdücüoğlu

Dijital Delillerde Güvenlik ve HASH Kodu

Hash kod kavramı program geliştirmede kullanılan şifreleme yöntemidir. Her programın kendi özgü bir hash kodu olduğu için bu kavram programlar için bir parmak izidir diyebiliriz. Aynı  programı iki kez yazmamız  durumunda dahi söz konusu iki program iki farklı hash koda sahip olur. Buradan hareketle hash kod bir programın DNA'sıdır diyebiliriz. Hash kod benzersiz bir yapıda olduğundan dolayı anahtar görevi gören bir şifreleme biçimidir. Ayrıca bu şifreleme metodu sayesinde içeriklerimizin izini sürebiliriz.

Hash kontrolü nedir?

  
            Dosyalar için parmak izi görevi gören hash kontrolü dosya indirildikten sonra yapılır eğer kodda yer alan algoritma tamamen aynıysa indirilen içerik doğrulanmış olur. Buradan hareketle hash kontrolü dosya indirmenin doğru bir biçimde yapılıp yapılmadığını ve dosyada herhangi bir değişiklik olup olmadığını anlamak amacıyla kullanılır diyebiliriz.

Hash kod kavramının hukuktaki yeri nedir?

            İnternetin hayatımızı şekillendirdiği ve her alana girdiği günümüzde hash kod kavramı hukuktan ayrı düşünülemez. Hash kod kavramı, herhangi bir adli süreçte davayla ilgili cihazlarda yeralan bilgiler üzerinde herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığını anlamak için kullanılır. Hukuki sürecin başında ve sonunda hash kodlar alınır. Başta alınan kodla sonda alınan kod birbirinin aynısı değilse bilgiler üzerinde değişiklik yapıldığı anlaşılır. Teoride çok doğru ve net sonuçlar vermesi beklenen bu metod bazı durumlarda doğru sonuç vermemektedir. Yani hukuki sürecin başından sonuna kadar olan zamanda söz konusu bilgiler üzerinde hiçbir değişiklik yapılmamış olsa dahi hash kodları bazı durumlarda birbirinin aynısı olmamaktadır. Dolayısıyla adli süreçte hash kontrolünün herzaman doğru sonuçlar vermesini beklemek ve buna göre bir hüküm vermek hata olacaktır. Bunun yanında söz konusu olan dijital verilerin alınmasıyla ilk hash değerinin belirlenmesi arasında geçen sürede dosyalara herhangi bir ekleme yapılıp yapılmadığını bilmek imkansızdır. Bu nedenle teoride yüzde yüz sonuç vermesi beklenen hash kodu kullanımı şüpheli bir hale gelmektedir. Dolayısıyla hash kodunun hukuki bir delil olarak geçerliliği yoktur. Kısacası birinci ve ikinci hash'leme işlemleri arasında oluşabilecek dijital bir aksaklık ihtimali ve söz konusu dijital dosyaların bulunduğu cihazların alındığı zaman ile birinci hash'leme zamanı arasındaki sürede ekleme olabileceği şüphesi hash kodunun hukuki bir delil olmamasına sebep olmaktadır.  

Mert Güdücüoğlu                                                                                                                             

Bilişim Hukukunda Telif Hakları

İnternet Çağı olarak nitelendirdiğimiz içinde bulunduğumuz dönemde internetin devamının dolayısıyla kârlılığının korunabilmesi için sanal ortamdaki içeriklerin hakkaniyet icerisinde  belli bir kurala  dayanması, böylelikle içerik üreten tarafın haklarının korunması bir zorunluluk haline gelmiştir. Başka bir deyişle hayatımızdaki telif hakları kavramının sanal ortamda da düzenlenmesi internetin devamı için hayati öneme sahiptir.

   Kisinin her türlü emeği ile meydana getirdiği eserler üzerindeki yasal hak ve sorumlulukları olarak tanimlayabilecegimiz telif hakları özellikle ülkemizde takip edilmek bir yana doğru dürüst takibi dahi yapılamayan bir hak olarak varlığını sürdürmektedir. Ancak dünyanın geri kalanında durum böyle değildir. Örneğin youtube a herhangi müzikli bir Video yüklediğimiz  zaman söz konusu olan müziğin telif hakkı bedelini ödemememiz durumunda videomuz  doğrudan sansüre uğramakta  ya da kaldirilmaktadir. Bunun yanında 1948 Tarihli Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin
27’inci Maddesi:
“1. Herkes toplumun kültürel faaliyetine serbestçe katılmak, güzel sanatları tatmak, bilim alanındaki ilerleyişe katılmak ve bundan yararlanmak hakkına sahiptir.
2. Herkesin sahibi bulunduğu (yarattığı) her türlü bilim, edebiyat veya sanat eserinden doğan manevi ve maddi yararlarını korunmasını isteme hakkı vardır.” Bu örnek bile ülkemizdeki durumun aksine dünyada sanal ortamdaki telif haklarına ne kadar önem verildiğini göstermektedir.

Peki telif hakları kavramı tam olarak nedir hangi durumlarda ortaya çıkar evrensel normlara mı dayanır? Bu soruyu daha iyi cevaplayabilmek için telif haklarının kavram olarak genel yapısının anlaşılması gerekmektedir.

TELİF HAKLARININ GENEL YAPISI

  Öncelikle telif hakkının doğması için herhangi bir tescile gerek yoktur. Çünkü kavramsal olarak telif hakkı, fikri emek üretildiği anda ortaya çıkar. Bu duruma dayanarak bile internet üzerindeki birçok  içeriğin telif hakları ihlal edilerek oluşturulduğu yorumu yapılabilir. Bunun yanında telif hakları evrensel bir hukuk normuna  bağlı değil, koruma talebinin geldiği ülkenin hukuk normlarına göre ele alınır. Bu durum da telif haklarının ülkesellik ilkesine sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca kamu yararını gözeten  durumlar dışında her durumda telif hakkı iddiasında bulunulabilir.

TELİF HAKLARI İHLALİ NDE NE YAPMALIYIM?

   Her ne kadar ülkemizde etkin bir denetleme mekanizmasıyla düzenlemese de dünyada telif hakları ihlali sert yaptırımlar getiren bir suçtur ve bazı durumlarda ciddi tazminat cezalarına  sebep olmaktadır.
  Peki telif hakları ihlaline uğramam durumunda ne yapmalıyım?  Telif hakkı ihlali durumunda, eser sahibi ya da telif hakkı sahibi, telif hakkı ihlalinin ya da ihlalin sonuçlarının yaşandığı yerdeki savcılığa başvuru yapar. Sonrasında Cumhuriyet savcısı 5271 sayılı ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca gerekli tedbirleri alır. Cumhuriyet savcısının bu durumlarda el koyma ya da faaliyeti durdurma yetkisi vardır. Ancak savcının bu kararlarının geçerli sayılabilmesi için yirmi dört saat içinde hakimin onayından geçmesi gerekmektedir. Aksi takdirde karar hükümsüz sayılır. Hakimin savcı kararını onaylaması ve kararın geçerli olması durumunda maddi ve manevi tazminat hakları doğabilir. Bu tazminat hakları FSEK 68. maddesinde düzenlenmiştir. Tazminat bedeli prensip olarak telif hakkı ihlalinin yarattığı zararla ya da telif hakkı ihlalinde söz konusu olan eserin değeriyle orantılı olarak belirlenir. Bunun yanında telif hakları ihlali durumunda önce ihlalin önlenmesi davası sonrasında da tazminat davası söz konusudur. Yine FSEK 68. Maddesine göre telif hakkı sahibi ya da eser sahibi tazminat olarak en fazla eser bedelinin üç katını isteyebilmektedir. Borclar kanunu 60. Madde uyarınca FSEK ile ilgili davalarda on  yıllık bir zamanaşımı süresi söz konusudur. Bu hak ihlalinin aynı zamanda bir suç teşkil etmesi durumunda zaman aşımı süresi uzatılır. Bu tazminat davaları genellikle hak  ihlalinin meydana geldiği yerde açılır. Ancak bazı durumlarda davacının ikamet ettiği bölgenin mahkemesinde de acilabilmektedir açılabilmektedir.

Mert Güdücüoğlu

Bilişim Hukuku

  Günümüzde hayatımızın her alanına giren ve günlük yaşamımızı doğrudan etkileyen internet ile birlikte hayatımızın her alanı gibi, hayatımıza doğrudan yön veren bir sosyal bilim olan hukuk ta kökten bir değişim içine girmiştir. Bu ''güncelleme'' hayatın akışını yönlendiren ve insanlar arasındaki ilişkileri denetleyen hukuk için bir zorunluluk haline gelmiştir. Hayatımızdaki bütün işlemleri yöneten hukuk sisteminin ''post modern'' hayatımızın her alanında kullandığımız internet sistemine göre uyarlanması ve buna göre düzenlenmesi gerekmektedir. İşte tam bu noktada hukuk için yeni bir branş olan bilişim hukuku devreye girmektedir. Tanım olarak bilişim sistemleri üzerindeki her türlü ilişkiyle ilgilenen ve karşılıklı hak ve sorumlulukları denetleyen bir hukuk branşı olan bilişim hukuku, maalesef yakın geçmişe kadar ülkemizde hem hukukçular tarafından yeteri kadar bilinmiyordu hem de kanun tarafından tam olarak tanımlanmamıştı. Bu durum da o zamanlar az görülen bilişim hukuku davalarında tüm hukukçuların elini kolunu bağladığı gibi aynı zaman da gerek gerçek kişileri gerek tüzel kişileri mağdur ediyordu. Teknolojinin bu kadar geliştiği ve ''İnternet Çağı'' olarak nitelendirdiğimiz bu dönemde bu tür mağduriyetlerin yaşanması, hukukun kabul edilemez bir ''açığı'' olarak karşımıza çıkıyordu. Ancak günümüzde bilişim hukukunun bir hukuk branşı olarak tanımlanıp tam anlamıyla oluşturulması bir zorunluluk haline geldiği için hukuki anlamdaki bu ''açık'' doldurulmaya başlanmıştır. Özellikle son yıllarda, ülkemizde bilişim suçları ile ilgili vakaların artmasıyla beraber, ülkemizde bu alandaki yasal boşluklar gün geçtikçe azalmaktadır. Ancak bu ''güncellemenin'' çok eskiye dayanmaması sebebiyle bilişim hukuku hala ''niş'' bir alan olarak varlığını sürdürmektedir. Buna karşın, gelecekte internetin hayatımızdaki varlığını daha da genişleterek sürdüreceğini ve daha çok alana gireceğini düşünülünce bilişim hukukunun artık ''karanlık'' bir alan olmayacağı görülmektedir.

Mert Güdücüoğlu

İnternet Avukatı

İnternette başınıza gelen her türlü haksızlık , kişilik haklarınızı ihlal , hakaret ve ticari markanızla ilgili telif sorunları , internet sitenizdeki içeriklerle ilgili size yöneltilen suçlamalarda İnternet Avukatına başvurabilirsiniz.
Lütfen yorum şeklinde konunuzu açın alttan devam edelim.