Günümüzde hayatımızın her alanına giren internetle beraber her türlü bilgiye her çeşit içeriğe kolayca ulaşabilmekteyiz. Günlük yaşamda hukuka aykırı olan işlemle hukukun tanıdığı işlem hukuki yaptırımlar vasıtasıyla çok keskin bir çizgiyle birbirinden ayrılmıştır. Ancak internetin hayatımızın her alanına girmesiyle beraber günlük yaşamdaki işlemleri internette yapmaya başlamış bulunmaktayız. Buna ek olarak internet gün geçtikçe hayatımızdaki gündelik işlerin üzerindeki kapsamını git gide arttırmaktadır. İnternetin uçsuz bucaksız bir mecra olması ve buna bağlı olarak ta denetiminin zor hatta imkansız olması günlük hayattaki hukuka uygun olup olmama ayrımının internet ortamına yansımaması sonucunu doğurmuştur. Yani internet ortamında neyin yasal olduğu neyin yasak olduğu kesin bir şekilde belli değildir. İnternette en çok karşılaşılan yasadışı işlem korsan yazılım kullanımı paylaşımı ve buna bağlı olarak ortaya çıkan telif hakkı ihlalleridir. Her ne kadar uçsuz bucaksız bir mecra olması sebebiyle denetimi zor olsa da internet ortamında telif hakkı ihlallerini de kapsayan suçlar 'normal yaşamımızda' olduğu gibi Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu tarafından tanımlanmıştır. Bu kanuna göre fiziki hayatta olduğu gibi internet ortamında da bir fikri eserin (bir video olsun dijital bir müzik olsun oyun olsun film olsun bir yazılım olsun) internet ortmamında hukuka ayrkırı olarak paylaşılması, çoğaltılması hem cezai yaptırıma tabidir hem de hak sahibi bu hukuka aykırı eylemlere tazminat davası açabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus kanun koyucunun mevcut kanunlarımız çerçevesinde bu hukuka aykırı fiilleri 2 açıdan incelemesi ve buna göre değerlendirmiş olmasıdır. Buradan hareketle korsan yazılım kullanımına bağlı telif hakkı ihlallerini 2 başlık halinde incelemek faydalı olacaktır.
Şahsi Kullanım: Korsan Yazılım Kullanmanın Cezası
Mevcut kanunlarımız bir içeriğin hukuka aykırı olarak kullanımı durumunda kullanımın niteliğine bakarak değerlendirme yapar. Yani başkasına ait bir içerik hukuka aykırı olarak kullanılırken bireysel tüketim amacıyla kullanım söz konusuysa farklı, paylaşım veya ticari amaçla kullanılmışsa farklı bir sonuç doğurur. Örneğin bir internet kullanıcısı Torrent'ten ya da başka bir siteden bir film, oyun vb bir içerik indirir de bunu paylaşmaz, satmaz sadece kişisel olarak kullanırsa mevcut kanunlarımıza göre suç işlememiş sayılır. Dolayısıyla söz konusu durumda kullanıcı hukuki bir yaptırımla karşı karşıya kalmaz. Ancak gerek yurtdışındaki bazı davaları örnek gösterilmesi suretiyle gerek meslek birliklerinin baskısının belli bir sonuç vermesiyle beraber uzun bir süredir bu konuda bir kanun değişikliğinin yapılmak istendiği ve uzun süredir mecliste beklediği bilinen bir gerçektir. Günümüzde yürürlükte olan mevcut kanunu bir kenara bırakıp yeni kanunu incelediğimizde yeni kanun bireysel kullanımı da cezai yaptırıma bağlayarak başkasına ait bir fikri eseri hukuka aykırı bir biçimde indiren kişinin de tespit edilerek o kişiye de cezai yaptırım uygulanmasını öngörmektedir. Tabi ki henüz yürürlüğe girmemiş olan yeni kanun hiçbir uyarı vermeksizin bir cezai yaptırım öngörmemektedir. Şöyle ki ilk olarak erişim sağlayıcıya bir uyarı göndermek suretiyle kullanıcı yasadışı bir işlem yaptığı hususunda uyarılacak. Sonrasında kullanıcının illegal içerik indirmeye devam etmesi halinde birkaç uyarı daha verilecek ve sonrasında kullanıcının yine illegal içerik indirmeye devam etmesi halinde kullanıcı para cezasıyla karşı karşıya kalacak. Henüz yürürlüğe girmemiş olan bu kanunun yürürlüğe girmesi için meslek birlikleri bastırıyor olsa da sivil toplum örgütleri bu kanunun yürürlüğe girmesine bir kişinin ne indirdiğinin nasıl tespit edileceği sorusunu sormak suretiyle karşı çıkmaktadırlar. İnternet ortamında kimlik tespiti de her durumda kesin olarak yapılamamaktadır. Kanuna karşı çıkan bir takım çevrelerin argümanı ise kişisel verilerin gizliliğinin ihlali olacağını dolayısıyla kişilik hakları ihlaline yol açabilecek bir denetime sebep olabileceği ve buna bağlı olarak hukukun denetim yapmak için hukukun temel ilkelerinden olan kişilik haklarına zarar verebileceği tehlikesi üzerinde durmaktadırlar. Mecliste uzun süredir bekleyen ve meslek birliklerinin yürürlüğe girmesi için baskı yaptığı yeni kanuna en çok sivil toplum örgütleri karşı çıkmaktadır. Henüz çıkmamış yasayı bir kenara bırakıp mevcut kanuna geri dönecek olursak başkasına ait fikri bir eseri hukuka aykırı olarak indirip kişisel olarak kullanmak cezai yaptırıma tabi değildir. Burada dikkat edilmesi gereken husus hukuka aykırı olarak indirilen içeriğin kişisel kullanım için indirilmiş olmasıdır. Buradan hareketle söz konusu içeriğin herhangi bir paylaşıma açılması, çoğaltılması veya ticari amaçla kullanılması cezai yaptırıma tabidir.
Ticari Amaçla Kullanım: Korsan Yazılım Kullanma Cezası
Burada paylaşıma açma kavramı ile kastedilen sadece paylaşım sitelerinde veya başka sitelerinde paylaşmak değil her türlü paylaşımdır. Yani söz konusu içeriği herhangi bir internet sitesinde paylaşmanın yanında mail vb vasıtalarla paylaşıma açmak ta cezai yaptırıma tabidir. Çoğaltılıp satılması ise günümüzde korsan CD satan dükkanlar olarak karşımızda çıkmaktadır ki bu durumda kanun açık ve nettir. Bu durumda başkasına ait bir fikri eser ticari amaçla kullanıldığı için cezai yaptırıma tabidir. Ticari amaçla kullanma durumu da günümüzde korsan CD satan dükkanların yanısıra kurumsal olarak cihazlarında yeralan yazılımları lisanssız olarak kullanan işyerleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu lisanssız kullanım durumunda ise kanun çok daha ağır cezai yaptırımlar öngörmektedir. Bu durumda hak sahibinin lisans bedelinin 3 katını isteme hakkının yanı sıra zararının karşılanmasını talep etme hakkı da bulunmaktadır. Tüm bunlara ek olarak ta lisanssız yazılım kullanan iş yeri sahibi hapis cezası ile de karşı karşıya kalabilmektedir.
Korsan Yazılımın Zararları
Öncelikle korsan yazılım kullanmak biraysel kullanım durumunda cezai yaptırıma tabi değildir. Ancak başkasına ait bir fikri eseri çoğaltmak, herhangi bir şekilde paylaşıma açmak veya ticari amaçlarla kullanmak yaptırıma tabidir. Hak sahipleri haklarının ihlali durumunda bireysel kullanıcılar yerine daha çok kurumsal kullanıcıların peşine düşmekte ve kurumsal olarak lisanssız yazılım kullanan şirketlerin peşine düşmektedirler. Bunun da yegane sebebi hak sahiplerinin kurumsal kullanıcılardan daha fazla tazminat talep edebilmesidir. Korsan yazılım kullanmanın hukuki yönünü bir kenara bırakıp kullanıcı deneyimi kısmına değinecek olursak burada da karşımıza kullanıcı aleyhine durumlar çıkmaktadır. Şöyle ki korsan yazılım kullanan kullanıcı cihazını korsan içeriğin içine gizlenmiş olan trojan vb kötü amaçlı yazılımların saldırısı tehdidine açık hale getirmiş olurlar. Bu durumda korsan yazılım kullanan kullanıcının bütün kişisel bilgilerinin çalınabilmesi, bütün mahremiyetinin başka kişilere açılabilmesi hatta banka hesaplarının tehlikeye girebileceği söylenebilir ki bu ihtimaller bile korsan yazılım kullanmanın ne kadar tehlikeli olduğunu açık ve net bir biçimde ortaya koymaktadır. Bütün bu maddi zararları bir kenara bırakıp kendimizi sorgulayacak olursak kim emek vererek oluşturduğu bir eserin başkası tarafından çalınarak kullanılmasını ister ki?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder