9 Nisan 2016 Cumartesi

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Ne Demek

Ceza hukukumuzda denetimli serbestlik gibi sanığın toplumsal yaşama adapte olabilmesi ve suçun bireyselleştirilmesi amaçlarını taşıyan bir başka kurum ise hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kurumu olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle, son yıllarda gerek ceza evlerinin doluluk oranlarının oldukça fazla olması gerek mahkumların toplumsal yaşama entegre olamaması sebebiyle oluşan mağduriyetler ve bu sorunlara bağlı olarak zarar gören aile kurumu göz önüne alınarak hükmün açıklanmasının geri bırakılması tıpkı denetimli serbestlik gibi kamuoyunca oldukça ilgi çeken bir kavram haline gelmiştir. Kamuoyunda gördüğü bu ilgiye paralel olarak hükmün açıklanmasının geri bırakılması nedir, hükmün açıklanmasının geri bırakılması ne demek, hükmün açıklanmasının geri bırakılması ne zaman biter, hükmün açıklanmasının geri bırakılması şartları nelerdir, hükmün açıklanmasının geri bırakılması 2015 yılında değiştirildi mi gibi birçok sorunun sorulmasına neden olan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu kısaca bir fail hakkında hükmolunan cezanın belli bir süre zarfında fail denetim altında tutulmak şartıyla uygulanmasının geciktirilmesi ve sonrasında hükümsüz kılınmasıdır. Bu tanımdan da anlaşılabileceği gibi bu ceza hukuku kurumu mahkumların ailelerinin mağduriyetinin önlenmesini, mahkumların topluma yeniden entegre edilebilmesini ve suçun bireyselliği ilkesinin uygulanabilmesini amaçlamaktadır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması nedir, hükmün açıklanmasının geri bırakılması ne demek sorularına cevap verdikten sonra bu kurumun nasıl işlediğini incelemek oldukça faydalı olacaktır. İşte bu noktada karşımıza hükmün açıklanmasının geri bırakılması şartları nelerdir sorusu çıkmaktadır. Öncelikle, bir sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılmasından yararlanabilmesi için 2 sene ya da daha az süreli hapis cezasına veya adli para cezasına çarptırılmış olması gerekir. Buradan da anlaşılabileceği gibi bu ceza hukuku kurumundan yararlanılabilmesi için işlenen suçun  niteliğinin 2 yıllık bir hapis cezasından daha fazla bir cezayı gerektirmemesi şarttır. Zaten kanunda ilgili maddede yer alan hüküm gereği 2 yıldan fazla süreli hapis cezasına mahkum olan bir failin hükmün açıklanmasının geri bırakılmasından yararlanması mümkün değildir. Bu şarta ek olarak, failin suç teşkil eden fiilli sonrasında maddi bir hasar oluştuysa bunun fail tarafından tazmini gerekmektedir. Ve son olarak, sanığın daha önce kasıtlı bir suç dolayısıyla ceza almamış olması gerekmektedir. Başka bir ifadeyle, hükmün açıklanmasının geri bırakılması sabıka kaydı olan (2 yıl veya daha uzun süreli bir hapis cezası mevcutsa) sanıklar için söz konusu değildir. Kasten işlenmiş olan suçlar 2 yıl veya daha uzun süreli bir hapis cezasına sebep olmuşsa hükmün açıklanmasının geri bırakılması söz konusu olmaz, ancak taksirle yani istemsiz olarak, herhangi bir kasıt olmaksızın işlenen suçlarda hükmün açıklanmasının geri bırakılması mümkündür. Örneğin taksirle yaralama ya da taksirle ölüme sebebiyet verme gibi suçlar hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumundan yararlanmaya engel teşkil etmemektedir. Ancak sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumundan yararlanabilmesi hakimin takdirine bağlıdır. Gerekli şartlar oluşur ve hakim bu yönde takdir yetkisini kullanarak hükmün açıklanmasının geri bırakılması yönünde bir karar verirse sanığa verilecek olan ceza 5 yıl ertelenir. 5 yıllık denetim süresi içinde sanık kasıtlı olarak bir suç işlemezse dava düşer. Başka bir ifadeyle, 5 yıl ertelenen ceza hükümsüz kılınmış olur. Ancak sanık 5 yıllık denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlerse infaz sürecinin yeniden başlaması söz konusu olur. Buna karşın, sanık taksirle yani istemsiz olarak, herhangi bir kasıt olmaksızın bir suç işlerse, bu suç hükmün açıklanmasının geri bırakılması açısından bir engel teşkil etmez. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması nedir, hükmün açıklanmasının geri bırakılması ne demek, hükmün açıklanmasının geri bırakılması şartları nelerdir gibi soruları cevaplandırdıktan sonra bu kararın sabıka kaydına ve adli sicile etkisini incelemek faydalı oldukça olacaktır.


Öncelikle, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumundan yararlanan ya da yararlanmayı düşünen birçok insanın kafasındaki en önemli sorular hiç şüphesiz hükmün açıklanmasının geri bırakılması sabıka kaydı durumunu etkiler mi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması sabıka kaydı sorgulamasında görülür mü, hükmün açıklanmasının geri bırakılması sicile işler mi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması memuriyete engel mi şeklindedir. Öncelikle, hükmün açıklanmasının geri bırakılması durumu savcılıklar ya da internet kanalıyla yapılan sorgulamada gözükmemektedir. Ancak pek tabii ki e-devlet ve savcılık vasıtasıyla yapılan bu sorgulamalarda görülmeyen söz konusu karar devletin sisteminde kayıt altında tutulmaktadır. Ancak, bu durum sanığın günlük yaşamını etkilemez, zira devletin bu bilgileri tuttuğu sisteme sadece hakim ve cumhuriyet savcıları erişim sağlayabilir. Buradan hareketle, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının kişinin hayatında adeta tertemiz bir sayfa açarak onu işlediği suça rağmen gerek medeni hayatta gerek siyasi hayatta her türlü kısıtlamadan kurtarır demek doğru olacaktır. Bu durumda hükmün açıklanmasının geri bırakılması memuriyete etkisi itibariyle ne gibi sonuçlar doğurur sorusunun cevabı da hiçbir olumsuz sonuç doğurmaz şeklinde olacaktır. Başka bir deyişle, hükmün açıklanmasının geri bırakılması memuriyete etkisi bakımından bir sonuç doğurmaz, bu karardan yararlananlar memur olarak görev yapabilirler. Yani hükmün açıklanmasının geri bırakılması memuriyete engel mi sorusunun cevabı kesinlikle hayırdır. Kısacası, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı kişinin hayatını olumsuz yönde etkilemez, sadece işlenen suçun cezai yaptırımını askıya alır ve gerekli şartların oluşması halinde alınan cezayı hükümsüz kılar. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması sabıka kaydı oluşturur mu, hükmün açıklanmasının geri bırakılması sicile işler mi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması memuriyete engel mi gibi soruları yanıtladıktan sonra bu kararın temyiz imkanını incelemek yerinde olacaktır.


Buna ek olarak, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumundan yararlanmayı düşünen hemen hemen herkesin kafasındaki bir diğer soru ise hükmün açıklanmasının geri bırakılması temyiz edilebilir mi şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Öncelikle, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildikten sonra kararın temyiz edilmesi mümkün değildir. Bu bakımdan, sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumundan yararlanma niyeti yoksa ya da bu yönde olası bir kararı temyiz etmek istiyorsa karardan önce rıza göstermediğini beyan etmesi son derece önemlidir.


Bunun yanında, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumundan yararlanmak isteyen birçok insanın aklında hiç kuşkusuz hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına itiraz etmek mümkün müdür sorusu vardır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması temyiz edilemeyecek bir karar olsa da itiraz mümkündür. Başka bir deyişle, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına itiraz mümkündür. Peki hükmün açıklanmasının geri bırakılması itiraz nereye yapılır? Bu kararı veren mahkemeye itiraz edilebilir.


Bununla beraber, hükmün açıklanmasının geri bırakılması sonucu para cezası ödenir mi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması sonucu adli para cezası ödenir mi soruları cevap bekleyen diğer sorular olarak karşımıza çıkmaktadır. Öncelikle, şunu belirtmekte gerekir ki, adli para cezası doğrudan verilebileceği gibi hapis cezasına ek olarak ta verilebilen bir cezadır. Ayrıca, adli para cezası bir hapis cezasının para cezasına çevrilmesi şeklinde de ortaya çıkabilmektedir. Buradan harekete sorulara dönecek olursak, doğrudan verilen adli para cezasına ya da hapis cezasına ek olarak verilen adli para cezasına hükmün açıklanmasının geri bırakılması uygulanabilir. Ancak, adli para cezası, hapis cezasının para cezasına çevrilmesi sonucu ortaya çıkmışsa söz konusu cezaya hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı uygulamak mümkün değildir. Yani kısaca, hükmün açıklanmasının geri bırakılması sonucu adli para cezası ödenir mi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması sonucu para cezası ödenir mi sorularının cevabı para cezası doğrudan alınmış bir cezaysa ve gerekli şartlar yerine getirilmişse evet, adli para cezası hapis cezasının para cezasına çevrilmesi sonucu meydana gelmiş bir ceza ise hayırdır. 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder