Paylı mülkiyetlerde paydaşlardan birinin payını 3. bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara öncelikli satın alma imkanı veren hakka şufa hakkı denir. Şufa hakkına tanımından da anlaşılabileceği gibi önalım hakkı da denmektedir. Çünkü bu hak paydaşlara mülkiyetin diğer paylarını 3. kişilere karşı öncelikli olarak satın alma imkanı tanımaktadır. Şufa hakkının doğabilmesi ve neticesinde şufa davasının açılabilmesi için paylı bir mülkiyetin paydaşlarından birinin kendine ait olan payı 3. bir şahsa satması gerekmektedir. Bu basit tanımdan sonra birçok insanın kafasında benzer sorular belirmektedir. Bu soruların başlıcaları şufa hakkı süresi ne kadar, şufa hakkı dava açma süresi ne kadar, şufa hakkı nedir, şufa davası nedir, şufa hakkı nasıl kullanılır, şufa hakkı zamanaşımı ne kadar, şufa hakkı kullanma süresi ne kadar, şufa davası kime açılır, şufa davası ne kadar sürer, şufa hakkı nasıl doğar, şufa davası hangi mahkemede açılır, şufa hakkı kullanma şartları nelerdir, şufa hakkı nasıl düşer şeklindedir. Şimdi bu soruları kısaca yanıtlayalım.
Şufa Hakkı Nedir
Şufa hakkı nedir sorusuna verilecek en iyi cevap paylı bir mülkiyetin paydaşlarından birinin kendisine ait olan payı 3. bir kişiye satması sonucunda diğer paydaşların söz konusu payı 3. kişiden öncelikli olarak satın alabilme haklarıdır. Zaten şufa hakkının diğer adının önalım hakkı olmasının sebebi de budur. Çünkü şufa hakkı bir önalım hakkını, öncelikli olarak alım hakkını ifade etmektedir. Böyle bir durumun varlığında diğer paydaşların satın alımı yapan 3. kişiye karşı açtıkları davaya da şufa davası denmektedir.
Şufa Davası Nedir
Şufa davası nedir sorusuna verilebilecek en iyi cevap şufa hakkı kavramının tanımında gizlidir. Şöyle ki şufa hakkı paylı bir mülkiyetin bir kısmının paydaşlarından biri tarafından (sadece kendisine ait olan payın) satılması durumunda diğer paydaşların 3. bir şahsa göre satın alma önceliğini ifade eden bir haktır. Bu hakkkın hukuken satın alımı yapan 3. şahsa karşı ileri sürülmesi de şufa davası nedir sorusuna verilecek cevaptır.
Şufa Hakkı Süresi Ne Kadar
Öncelikle şufa hakkı süresi ne kadar sorusunun cevabı Medeni Kanun tarafından belirlenen 2 farklı süre olduğudur. Bu sürelerden bahsetmeden önce Medeni Kanun'un niçin böyle bir süre öngördüğünü kısaca açıklamak oldukça faydalı olacaktır. Kanun koyucunun şufa hakkı kullanımını belli bir süre ile sınırlamasının asıl sebebi paydaşların sınırsız bir süre boyunca şufa haklarını öne sürerek alıcı 3. şahsı zor durumda bırakmalarını önlemektir. Eğer payını 3. bir şahsa satan paydaş bu satışı noter vasıtasıyla diğer paydaşlara bildirmiş ise diğer paydaşların 3 ay içinde şufa davası açmaları gerekmektedir. Aksi takdirde paydaşlar satışa razı olmuş sayılırlar ve dava açma haklarını kaybederler. Bunun yanında, payını satan paydaş, satışı noter vasıtasıyla diğer paydaşlara bildirmemişse her halde 2 yıl içinde diğer paydaşların şufa davası açmaları gerekmektedir. Bu durumda 2 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra şufa davası açılamaz. Şufa Hakkı Dava Açma Süresi Ne Kadar
İlk olarak, şufa hakkı dava açma süresi ne kadar sorusunun cevabı payını satan paydaşın satışı diğer paydaşlara resmi kanallar aracılığı ile bildirmesi ile alakalıdır. Yani payını 3. bir şahsa satan paydaş bu hukuki işlemi diğer paydaşlara noter aracılığı ile bildirmemiş ise diğer paydaşların her şekilde 2 yıl içinde satın alım yapan 3. şahsa karşı şufa davası açması gerekmektedir.
Şufa Hakkı Kullanma Şartları Nelerdir
İlk olarak, şufa hakkının kullanılabilmesi için bazı şartların doğmuş olması gerekmektedir. Bunlardan ilki, doğal olarak hakkı kullanacak olan kişinin söz konusu mülkiyetin paydaşlarından biri olmasıdır. Paydaşlar dışında taşınmaz üzerinde alacağı bulunanlar ya da taşınmaz üzerinde sınırlı bir ayni hakka sahip olan kimseler kesinlikle şufa hakkını kullanmazlar. Bununla beraber, şufa hakkından bahsedilebilmesi için söz konusu mülkiyetin paylı bir mülkiyet olması şarttır. Paylı olmayan bir mülkiyette geçit irtifakı ya da kat irtifakı gibi irtifakların olması dahi şufa hakkını doğurmaz. Bunun yanında, şufa hakkının doğabilmesi için paylı mülkiyetin sözleşme ile paydaşlar arasında bölünmemiş olması gerekmektedir. Örneğin, sözleşme ile hangi paydaşın gayrimenkulün hangi bölümünü kullanacağı kullanacağı kararlaştırılmış ise paydaşın kendisine ait olan payı satması durumunda şufa hakkından söz edilemez. Bir başka örnek vermek gerekirse, paylı bir mülkiyetin hangi bölümünün hangi paydaş tarafından kullanılacağı herhangi bir sözleşme ile karara bağlanmamış ise diğer paydaşların şufa hakkı doğmuş olur. Buna ek olarak, şufa hakkı kendisine ait olan payı satan paydaşa karşı değil söz konusu payı satın alan 3. kişiye karşı ileri sürülebilir. Buradan hareketle, payını satmış olan paydaşa karşı şufa davası açılamaz demek doğru bir ifade olacaktır. Ayrıca, şufa hakkı dava açmak suretiyle kullanılabilen bir haktır. Şufa davası gayrimenkulün bulunduğu yerin Asliye Hukuk Mahkemesi'nde satın alımı yapan 3. kişiye karşı açılır. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus şufa davasının 3. kişiye karşı 3 ay içinde açılması gerekliliğidir. Tabi bu 3 aylık süre satın alımı yapan kişinin bu işlemi diğer paydaşlara noter aracılığı ile bildirmesi durumunda geçerlidir. Aksi takdirde, yani satın alımı yapan 3. şahsın satın alımı diğer paydaşlara noter vasıtasıyla bildirmediği durumlarda diğer paydaşların 2 yıl içinde şufa davası açması gerekmektedir.
Şufa Davası Kime Açılır
Şufa davası kime açılır sorusuna verilecek en net cevap gayrimenkulü satın alan 3. kişiye şeklinde olacaktır. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus şufa davasının kendisine ait olan payı 3. bir şahsa satan paydaşa karşı açılamayacağıdır.
Şufa Davası Hangi Mahkemede Açılır
Şufa davası hangi mahkemede açılır sorusuna verilecek en iyi cevap gayrimekulün bulunduğu yerin Asliye Hukuk Mahkemesi şeklinde olacaktır. Örneğin, Ankara'da bulunan bir gayrimenkul için Beyoğlu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde sufa davası açılamaz.
Şufa Hakkı Nasıl Engellenir
Şufa hakkı nasıl engellenir sorusunun cevabı aslında şufa hakkı kullanma şartları arasındadır. Şöyle ki şufa hakkının engellenebilmesi için paylı mülkiyet olan gayrimenkulün bir kısmının 3. şahsa satılmasından önce yani şufa hakkının doğumundan önce bir sözleşme ile paydaşlar arasında taksim edilmesi gerekir. Örneğin, gayrimenkulün hangi kısmının hangi paydaş tarafından kullanılacağı bir sözleşme ile ortaya konursa sonradan 3. kişiye yapılan satış sonrası şufa hakkından bahsedilemez. Bu şekilde bir sözleşme yapılmış olması durumunda paydaşların şufa hakkı engellenmiş olur. Bunun yanında, paydaş olmayıp da gayrimenkul üzerinde alacağı olan kimsenin zaten şufa hakkı bulunmamaktadır. Ayrıca, paydaş olmayıp gayrimenkul üzerinde herhangi bir sınırlı ayni hak tesis etmiş olan kimsenin de şufa hakkı bulunmamaktadır. Çünkü şufa hakkının ilk şartı paylı bir mülkiyet üzerinde paydaşlardan biri olmaktır. Bu duruma ek olarak, şufa davasının zamanında açılmaması da hak düşürücü süre sebebiyle şufa hakkının sona ermesine neden olmaktadır.
Şufa Hakkı Zamanaşımı Ne Kadar
Öncelikle, şufa hakkı zamanaşımı ne kadar sorusuna verilecek tek bir cevap bulunmamaktadır. Bu cevap satın alımı yapan 3. şahsın satın alım işlemini diğer paydaşlara noter vasıtasıyla bildirip bildirmemesine göre değişmektedir. Bu açıdan bakıldığı zaman bu durumları ayrı ayrı incelemek oldukça faydalı olacaktır. İlk olarak, paydaşlardan birinden payını satın alan 3. kişi bu işlemi diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirirse, diğer paydaşların 3 ay içinde şufa davası açma hakları vardır. Ancak 3. şahıs satın alım işlemini diğer paydaşlara noter vasıtasıyla bildirmemiş ise her halde paydaşların 2 yıl içinde 3. şahsa karşı şufa davası açmaları gerekmektedir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus bahsi geçen 2 yıllık sürenin hak düşürücü nitelikte olduğu ve bu süre geçtikten sonra bir daha şufa davası açılamayacağıdır. Buradan hareketle, kanun koyucunun bu hak düşürücü süre ile paydaşların, satın alımı yapan 3. kişiyi şufa haklarını kullanmak suretiyle sürekli olarak baskı altında tutmalarını engellemeyi amaçladığı söylenebilir.
Şufa Hakkı Nasıl Doğar
İlk olarak, şufa hakkından bahsedilebilmesi için paylı bir mülkiyetin olması gerekmektedir. Bunun yanında, bu paylı mülkiyetin paydaşlarından birinin kendisine ait olan payı 3. bir şahsa satmış olması durumunda diğer paydaşların öncelikli satın alım hakları yani şufa hakları doğmuş olur. Zaten bu sebepten ötürü şufa hakkına önalım hakkı da denmektedir. Çünkü şufa hakkı yani önalım hakkı hak sahibine öncelikli olarak satın alma hakkı vermektedir.
Şufa Hakkı Nasıl Düşer
Öncelikle, şufa hakkı nasıl düşer sorusuna verilebilecek en genel cevap hak düşürücü süre içerisinde şufa davası açılmaması sonucunda düşer şeklinde olacaktır. Ancak bu durumu olasılıklarına göre açıklamak faydalı olacaktır. İlk olarak, satın alımı yapan 3. şahıs satın alma işlemini diğer paydaşlara noter kanalıyla bildirmemiş ise 2 yıl içinde bildirmiş ise 3 ay içinde diğer paydaşların dava açmaları gerekmektedir. Belirtilen hak düşürücü süreler içinde dava açılmazsa şufa hakkı düşmüş olur.
Bunun yanında, paydaşlardan biri kendisine ait olan payı 3. bir şahsa satmadan önce diğer paydaşlarla gayrimenkul hakkında hangi paydaşın gayrimenkulün hangi kısmını kullanacağına dair bir sözleşme yaparsa diğer paydaşların şufa hakları düşmüş olur.
Buna ek olarak gayrimenkul üzerinde alacağı olan ya da sınırlı ayni hak tesis etmiş olan kişilerin zaten şufa haklarından bahsedilemez. Çünkü şufa hakkı oluşabilmesinin ilk şartı paylı bir mülkiyet üzerinde paydaşlardan biri olmaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder